28 października w Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu miało miejsce sympozjum zatytułowane „Kondycja Myślenia. 25 lat po Encyklice Fides et Ratio”. Współorganizatorem wydarzenia był Instytut Pamięć i Tożsamość im. św. Jana Pawła II, a także Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Toruniu. Naukowa refleksja nad tą encykliką św. Jana Pawła II w murach naszej Alma Mater jest wyjątkowa ze względu na to, że Akademia kształci i wychowuje studentów w duchu słów Fides, Ratio et Patria. 

Konferencję rozpoczęła uroczysta Msza Święta w Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i Świętego Jana Pawła II pod przewodnictwem ks. bp. prof. dr. hab. Ignacego Deca – pierwszego biskupa diecezji świdnickiej. 

Po Eucharystii uczestników zgromadzonych w auli Akademii oraz łączących się za pośrednictwem mediów powitał rektor – o. dr Zdzisław Klafka CSsR, prof. AKSiM. 

– To sympozjum jest dla nas ogromną radością […]. Chcemy w nim oddać hołd św. Janowi Pawłowi II. […] Myślę, że to dzisiejsze sympozjum przypomni nam te fundamentalne rzeczy, które światu przypominał Jan Paweł II – powiedział o. dr Zdzisław Klafka CSsR.

Odwołując się do swojej niedawnej rozmowy z prof. Grzegorzem Kucharczykiem, wskazał na jego słowa:

– Trzy encykliki Jana Pawła II: Evangelium Vitae, Veritatis Splendor i Fides et Ratio – to są fundamentalne encykliki natury cywilizacyjnej, bo na tych encyklikach można budować szczęśliwą, pewną przyszłość – podkreślił Rektor AKSiM za prof. Grzegorzem Kucharczykiem. 

Rektor Akademii wskazał w swoim wystąpieniu, jak wielkim autorytetem dla całego świata był Jan Paweł II, który dziś jest atakowany.

– Ze wstydem wspominamy te wszystkie ataki na autorytet św. Jana Pawła II – podkreślił.

Pierwszym prelegentem był ks. bp prof. dr hab. Ignacy Dec, pierwszy pasterz diecezji świdnickiej. W swoim wykładzie poruszył problem antagonizmu i współpracy w odniesieniu do wiary i rozumu. Zaznaczył, że okoliczności powstania encyklik Jana Pawła II były odpowiedzią na nurtujące pytania XX w. 

– Treści tych encyklik są historycznym głosem papieża zmierzającym do uzdrowienia kultury duchowej naszego czasu. Po niepokornych ambicjach pozytywizmu i scjentyzmu, po okropnościach wojen. Św. Jan Paweł II stanął przed ludźmi nauki i kultury, w tym również filozofii, by bronić naszych wartości i rozumu – zauważył prelegent.

Ks. bp Ignacy Dec zaznaczył, że obecnie dąży się do rozdzielenia teologii od rozumu. Stwierdził, że religia chrześcijańska jest czołowym punktem w europejskiej historii. 

– Jeżeli jednak naukowcom zdarza się niekiedy wypowiadać stwierdzenia sprzeczne wobec teologii – są one przejawem ich przekonań osobistych. W dzisiejszych czasach próbuje się wykazać, że istnienie Boga to wymysł ludzkiej myśli. Natomiast w średniowieczu Kościół istniał jako gwarancja ładu społecznego. Wystąpienie przeciw niemu budziło sprzeciw – zaznaczył ks. bp prof. Ignacy Dec.

Kolejnym prelegentem był ks. prof. dr hab. Andrzej Anderwald. Wskazywał na aktualność przesłania encykliki „Fides et Ratio”. Zwrócił uwagę na aspekty rozumności wiary. 

– Bądźcie gotowi do obrony wiary i uzasadnienia tej pewności która w was jest. Obrona rozumności wiary rozciąga się w klimacie myślenia. Z kolei wymiar racjonalności wiary – to jest zadanie, aby wiara chrześcijańska była przeżywana w sposób rozumny i godny osoby ludzkiej – wskazał prelegent. 

Ks. prof. dr hab. Andrzej Anderwald wspomniał również postać ks. Michała Hellera, który dzięki swojemu dorobkowi naukowemu jest dobrym przykładem, jak łączyć naukę z wiarą.

Wśród znamienitych prelegentów w trakcie sympozjum głos zabrała również s. dr Maria Bogdan CSMM. Podkreśliła w swoim wystąpieniu rolę zaufania w poznaniu prawdy w oparciu o encyklikę „Fides et Ratio”. Nawiązała do słów św. Jana Pawła II o związku zaufania społecznego z naturą społeczną człowieka: Człowiek nie jest stworzony, by żyć samotnie. Rodzi się i dorasta w rodzinie, by potem łączyć się społecznie.

S. dr Maria Bogdan zaznaczyła, że w procesie poznawania prawdy kluczowe jest zaufanie, tożsame z wiarą. Podkreśliła, że poszukiwanie prawdy opiera się na wierze, która jest uprzednia w stosunku do poznania wiary. Jej zdaniem uzdolnienie rozumu do otwarcia się na tajemnice i rzeczywistość to proces poznawania prawdy. Natomiast człowiek nie jest idealną jednostką.

– Istota ludzka udoskonala się nie tylko przez zdobywanie abstrakcyjnej wiedzy o prawdzie, ale także przez relacje z bliźnim – wskazała prelegentka.

W pierwszej części sympozjum wysłuchaliśmy również referatu dr. hab. Michała Głowali. Jego zdaniem w filozofii jesteśmy w stanie dowieść pewnych tez. Natomiast wiara zakłada jedynie pewne twierdzenia. 

– Wiara zakłada pracę intelektualną, bo bez tego byłaby niemożliwa. Ojcem wiary jest Abraham. Wobec tej obietnicy Pana Boga, on decyduje się Mu zaufać. Mimo takiej logicznej sprzeczności. […] Jeśli teologia zakłada wiarę, wyklucza jednocześnie niewierzących teologów  – powiedział dr hab. Michał Głowala.

W drugiej części sympozjum o zależności między wiarą a rozumem mówił prof. dr hab. Zbigniew Jacyna-Onyszkiewicz z Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Zwrócił on uwagę zgromadzonym na to, że nie ma różnicy między tymi dwoma sferami (wiarą i rozumem).

– Prawdziwa fizyka jest zgodna z objawieniem chrześcijańskim. Objawieniem, które Chrystus nam podarował. Wszystko polega na tym, że najważniejsza jest miłość, a nie jakieś inne dodatkowe rzeczy. Największe prawo rzeczywistości to to, że każdy z nas jest kochany. Obojętnie ile masz grzechów, to ta miłość zawsze czeka – zaznaczył prelegent.

Problem aktualności papieskiego wezwania w Encyklice „Fides et Ratio” poruszył ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TChr. Zwrócił uwagę na kwestię doszukiwania się przyczyn swojej egzystencji. Wskazał, że tkwi ona w miłosiernym Bogu. Następnie nawiązał do aspektu odrzucenia wiary.

–  Jestem z daru, z którego istota została przekazana Mojżeszowi w imieniu „Jestem”. […] Czy można powiedzieć nie i podrzucić Chrystusa? Można zapewne powiedzieć Bogu: NIE. Pytanie, czy wolno i w imię czego dramat wyrażający się w wyborze zła nadaje niewłaściwy kierunek naszemu życiu – podkreślił ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz.

Do zgromadzonych zwrócił się również o. dr Tadeusz Rydzyk CSsR, prof. AKSiM, Rektor-Założyciel Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Podziękował zgromadzonym za przybycie. Podkreślił rolę prawdy i wiary w świecie.

– My Polacy powinniśmy być świadkami prawdy, także tej ostatecznej, ale i wiary – powiedział.

W trakcie sympozjum miało również miejsce niezwykle radosne i podniosłe wydarzenie. Swoje dyplomy z rąk Władz Uczelni odebrali absolwenci studiów podyplomowych kierunków: Master of Business Administration,  Polityka ochrony środowiska – Ekologia i zarządzanie, a także Retoryki i wystąpień przed kamerą. Ta chwila była również pięknym nawiązaniem do kształcenia w duchu słów: Fides, Ratio et Patria. 

Dyplomy wręczyli: o. dr Zdzisław Klafka CSsR, prof. AKSiM – Rektor Akademii, dr Maria Laska prof. AKSiM – Prorektor oraz dr Dorota Żuchowska prof. AKSiM – Dziekan Wydziału Nauk Społecznych i Komunikacji Multimedialnej.

Zespół Prasowy AKSiM,

Agata Nastula,

Krzysztof Brauer