27 i 28 lutego br. w Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu odbyło się sympozjum “Ku trzeźwości z Kościołem”, które zostało zorganizowane we współpracy z Zespołem Konferencji Episkopatu Polski ds. Apostolstwa Trzeźwości i Osób Uzależnionych.

Na rozpoczęcie Sympozjum wszyscy zgromadzeni w auli akademickiej odmówili koronkę do Miłosierdzia Bożego. Wydarzenie otworzył ks. bp dr Tadeusz Bronakowski, przewodniczący Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Apostolstwa Trzeźwości i Osób Uzależnionych.

– Kościół i On prowadzi nas na głębie ludzkiej wolności. Dzięki Niemu lepiej rozumiemy tragedie pijaństwa ze wszystkimi skutkami zdrowotnymi, a także moralnymi, religijnymi i duchowymi – powiedział.

Pierwszym wykładem, którego mieliśmy okazję wysłuchać, był “Narodowy Program Trzeźwości w teorii i praktyce” zaprezentowany przez dr. hab. Krzysztofa Wojcieszka, który skupił się na przedstawieniu, w jaki sposób wspomniany w tytule program miałby funkcjonować i na czym polega.

Program obejmuje między innymi zmianę skali i stylu używania alkoholu, w tym poprzez ograniczenia w jego dostępności – mniej, znaczy lepiej. Osłona dla młodzieży, zwłaszcza przed agresywnym marketingiem oraz realna pomoc dla członków rodzin osób nadmiernie pijących i dla nich samych, w tym rozwój systemu interwencji i dostępnej terapii – tłumaczył.

W dalszej kolejności przyszedł czas na dyskusję panelową, podczas której każdy z jej członków miał okazję przedstawić swoje stanowisko wobec poruszanego na Sympozjum zagadnienia trzeźwości w wielu jej wymiarach. Moderatorem dyskusji był dr hab. Krzysztof Wojcieszek, a w jej skład weszli: Jolanta Terlikowska, reprezentant Krucjaty Wyzwolenia Człowieka, ks. Grzegorz Kot, prezes Fundacji Pomagam bo Kocham, ks. Henryk Grządko z Apostolstwa Trzeźwości w diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, o. Dawid Napiwodzki OFMCap z Ośrodka Apostolstwa Trzeźwości w Zakroczymiu, s. Justyna Papież, służebniczka z Dębicy oraz ks. Jan Seremak CSMA z Apostolstwa Trzeźwości z Miejsca Piastowego.

Kolejno prelekcję wygłosił dr hab. Krzysztof Pilarz z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, który skupił się na “Trzeźwości w życiu chrześcijanina”. Zaczął on od wyjaśnienia fundamentalnego pojęcia, jakim jest “trzeźwość” oraz odpowiedział na pytanie “kim jest chrześcijanin?”.

– Człowiek trzeźwy jest aktywny, rozsądny, nie będzie kierował się tylko emocjami. Nietrzeźwość będzie pewnym rodzajem zamroczenia od rzeczowego i rozsądnego podejścia w życiu. Mamy ,,pijany świat”, który mówi, że nie ma żadnego fundamentu, ani punktu odniesienia. Zgodny z rzeczywistością to trzeźwy człowiek, który żyje tak, jak przez Boga jest mu to zaplanowane i realizuje dobro, które ma w sobie – zwrócił uwagę dr hab. Krzysztof Pilarz.

Drugi dzień konferencji rozpoczął się od przedstawienia tego, jakie stanowisko wobec działań na rzecz narodowej abstynencji ma Kościół oraz państwo i samorząd.

Ks. bp Tadeusz Bronakowski, przewodniczący Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości rozpoczął swoje przemówienie od etymologii słowa ,,trzeźwość’’. Termin ten oznacza umiar w czynnościach zwłaszcza zmysłowych oraz odpowiedzialność za swoje czyny. Ujęcie trzeźwości i alkoholizmu z perspektywy chrześcijaństwa możemy również znaleźć na kartach Pisma Świętego, a także w listach pasterskich, m. in. w listach św. Pawła Apostoła:

Wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi mi korzyść. Wszystko mi wolno, ale ja niczemu nie oddam się w niewolę.
(1 Kor 6,12)

Praca trzeźwościowa Kościoła jest i była realizowana dzięki wsparciu papieży, m. in. Piusa II oraz Piusa XII, w stowarzyszeniach i kręgach abstynenckich, a także dostrzegalna jest w działaniach podejmowanych przez świętych i błogosławionych, np.: Bł. Michała Sopoćkę, Św. Maksymiliana Marię Kolbego, czy Sługę Bożego ks. Franciszka Blachnickiego i Bł. Stefana Wyszyńskiego.

Człowiek ma prawo i przywilej stanu trzeźwości, wobec której nie można być chwiejnym. Trzeźwości decyduje o jego człowieczeństwie i o jego wolności –
powiedział ks. bp dr Tadeusz Bronakowski, podkreślając na koniec, że im więcej jest Boga w życiu człowieka i praktyki chrześcijańskiej, tym bardziej jest on wolny.

O zaangażowania państwa i samorządu wobec działań na rzecz trzeźwości narodu prelekcję wygłosił wiceprezes Rady Ministrów, minister rolnictwa i rozwoju wsi – Henryk Kowalczyk. Bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu w pracy samorządowej, wyjaśnił jak najskuteczniej walczyć z alkoholizmem, nie tylko go lecząc, ale także mu zapobiegając:

Aby móc faktycznie ograniczać dostęp do alkoholu, konieczne jest poparcie społeczne. Zabiegamy o nie poprzez szkolenia i konferencje o narodowym programie trzeźwości, aby to poparcie rosło.

Minister poinformował również o tym, że w parlamencie złożono już projekt ustawy o wychowaniu w trzeźwości, którego celem jest całkowity zakaz reklamy alkoholu.

Dr Agnieszka Muzyk, dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łomży, omówiła skuteczne sposoby kooperacji państwa oraz Kościoła w walce o trzeźwość narodu. Zadaniem samorządu jest ograniczanie spożywania napojów alkoholowych, zmiana struktury ich spożywania oraz inicjowanie i wspieranie przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie spożywania alkoholu. Kościół może udzielić takiego wsparcia poprzez promowanie imprez bezalkoholowych (np. wesela, chrzciny, dożynki) oraz rozwój działalności zespołów ds. apostolstwa trzeźwości.

O destruktywnym wpływie popkultury na relacje w rodzinie i trzeźwość mówiła pedagog i dziennikarz – Małgorzata Nawrocka:

Dzisiejszy przekaz wychowawczy w reklamach, na bilbordach i sklepach odzieżowych odbiega od kultury. Młodzi ludzie przez reklamy niektórych sieciówek są przyzwyczajani do agresji, ponieważ jest ona pokazywana jako coś atrakcyjnego. Aż 62% przemocy domowej jest właśnie po alkoholu.

Podczas sympozjum podjęto także temat walki o trzeźwości umysłu w dobie wysokich uzależnień od technologii i pornografii. O pułapce mediów społecznościowych prelekcję wygłosiła dr Ilona Nowosad, prodziekan ds. studenckich AKSiM.

Dziś łatwiej jest odstawić cukier niż Facebooka

Według statystyk z 2023 roku ok. 210 mln użytkowników jest uzależnionych od portali społecznościowych. Rankingi globalne użytkowników różnych platform pokazują, iż zarówno dorośli, jak i dzieci trzymają smartfona przez ok. 13 h na dobę. Uzależnienia technologiczne konsekwentnie prowadzą do zaburzeń snu i koncentracji, a także niskiej samooceny i satysfakcji z życia. Dr Ilona Nowosad kilkakrotnie podkreśliła, że aby temu zapobiec, konieczne jest wzmacnianie więzi w rodzinie i dbanie o zdrowe relacje. Swoje wystąpienie zakończyła słowami:

Zadbaj o swoją higienę cyfrową, zalajkuj swój mózg!

Niezwykle niebezpiecznym dla życia rodzinnego, a także najpowszechniejszym uzależnieniem jest pornografia. Jej źródła oraz trudne konsekwencje, szczególnie w relacji z drugim człowiekiem, przedstawił dr hab. Krzysztof Pilarz:

Pijany świat koncentruje się na subiektywizmie rozumianym jako dobrostan jednostki. To co dobre, zmienione zostało na przyjemne, a to co złe, ujęte jako przykre.

Do pornografii społeczeństwo ma nieograniczony, darmowy dostęp. Jest to uzależnienie dyskretne i przynoszące szybki, przyjemny i intensywny efekt. Pornografia wpisuje się w aktualny tzw. kult ciała, więc niekiedy jest zalecana. Jej kryteria diagnostyczne są podobne do pozostałych uzależnień, ponieważ dotyczą także dzieci i diametralnie wpływają na stan psychiczny. Według badań Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej (w klasach gimnazjalnych 2014-2017) młodzież w większości przypadków zetknęła się z materiałami pornograficznymi jeszcze przed 10 rokiem życia.

Uzależnienie od pornografii jest depersonalizacją człowieka.

Po wystąpieniach prelegentów przyszedł czas na świadectwa przemiany osób uzależnionych we wspólnocie Kościoła, kończące się dyskusją panelową. Sympozjum podsumował rektor AKSiM, prof. o. dr Zdzisław Klafka CSsR, dziękując przemawiającym oraz uczestnikom za szeroką i dogłębną analizę problemu uzależnień, z którymi zmaga się dziś społeczeństwo.

Zespół prasowy AKSiM
Jagoda Strzyżewska
Natalia Kruk