Nieprzerwanie od 2008 roku w Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu jest organizowany Międzynarodowy Kongres, który w tym roku odbył się pod nazwą „Katolicy a tożsamość Europy”. Po raz siedemnasty przybyli prelegenci nie tylko z Polski, ale także Niemiec, Słowacji, Włoch czy Belgii. Oprócz toruńskiej Uczelni organizatorami wydarzenia są również Katedra Filozofii Kultury i Podstaw Retoryki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz Instytut „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II.

Piątkowe obrady zostały otwarte przez o. dr. Tadeusza Rydzyka CSsR, założyciela Uczelni, który podkreślił, że celem Kongresu jest prawda, która niczym ogień ma ogarnąć wszystkich zgromadzonych.

Pierwszym prelegentem był ks. kard. Gerhard L. Müller, prefekt Kongregacji Nauki Wiary w latach 2012-2017. Tematem podjętym przez księdza kardynała był „>>Chrystus pośród was – nadzieja chwały<< (Kol 1, 27). Chrześcijańska alternatywa dla nowego porządku świata starego ateizmu”. W swoim wystąpieniu podkreślił, że istnieje totalitarna próba dominacji nad światem. Według niego jej środkami są całkowita kontrola myśli, języka, edukacji i informacji, żywności, odzieży, mobilności, pomysł narzucenia waluty cyfrowej, jako jedynego akceptowanego środka płatniczego, a nawet pewna kontrola naszego życia i zdrowia, poprzez niektóre idee bioekonomii.

Ks. kard. Gerhard L. Müller zauważył, że odwieczną pokusą człowieka jest chęć podporządkowania sobie innych. Zaznaczył, co może wpływać na próbę zrealizowania takiego pragnienia.

– Gdy posiada się potężne środki wojskowe, finansowe i informacyjne, zdolne do stworzenia prawdziwego państwa nadzoru, przy pomocy prania mózgów. Każdy krytyk tego totalitarnego nadzoru i oligarchicznego systemu rządów zostałby oskarżony o niewdzięczność wobec dobrych intencji miliarderów filantropów i skazany na publiczną pogardę, jako zwolennik teorii spiskowych, które potrzeba zamknąć w szpitalu dla psychicznie chorych – mówił.

Kolejnym prelegentem była Anna Fotyga, minister spraw zagranicznych w latach 2006-2007, poseł do Parlamentu Europejskiego w latach 2004–2005 i 2014–2024. Temat, który zaprezentowała to „Solidarność w Europie – wartość czy mit?”. Już na samym początku wystąpienia odpowiedziała, że solidarność nie jest mitem.

– Polska solidarność jest nadal inspiracją dla wielu osób. To nie nazwiska, nie konkretne osoby, ale właśnie sama idea, wiara w to, że można zmieniać świat nawet pomimo straszliwych okoliczności – zaznaczyła Anna Fotyga, dodając, że pomimo różnych wydarzeń pewne pragnienia człowieka się nie zmieniają – Nawet jeżeli dostrzegamy wszystkie dramatyczne zjawiska we współczesnym świecie, to nie mam wątpliwości, że ludzie pragną wolności, solidarności, sprawiedliwości i własnego państwa, które będzie dla nich organizowało wszystkie cechy życia społecznego.

Następnie swoją refleksją podzielił się dr Jacek Saryusz-Wolski, pierwszy polski minister ds. europejskich i negocjator akcesji Polski do Unii Europejskiej, wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego w latach 2004-2007. Temat wygłoszony przez prelegenta to „Europa która dzieli, zamiast łączyć”. W wystąpieniu zaznaczył, że w UE możemy zauważyć podziały, które dokonują się na trzech płaszczyznach.

– Dzisiejsza Unia to mozaika tego, co dzieli, dużo bardziej niż łączy. Linii podziałów jest wiele. Grupuję je w trzech rozdziałach. Po pierwsze ekonomiczne, po drugie polityczno-ustrojowe, a po trzecie kulturowo-aksjologiczne. W tym atak na wiarę i chrześcijaństwo we współczesnej Unii Europejskiej – podkreślił dr Jacek Saryusz-Wolski, podsumowując, że Europa staje się zaprzeczeniem przez to, że dzieli zamiast łączyć.

Kolejny temat to „Korzenie Europy współcześnie odczytane”. Przedstawienia tego zagadnienia dokonał prof. dr hab. Wojciech Roszkowski, poseł do Parlamentu Europejskiego w latach 2004-2009. Prelegent zaznaczył, że siła tożsamości europejskiej jest zależna od siły tożsamości narodowej.

– Czy chcemy być Europejczykami, zapominając o tym, że jesteśmy Francuzami, Niemcami, Polakami i innymi, tak jak coraz bardziej nam to się przedstawia? Czy przeciwnie? Jestem zwolennikiem tezy, że tożsamość europejska będzie silniejsza, jeżeli najpierw będziemy Polakami, Węgrami i innymi, i przez to będziemy się czuli pewną wspólnotą ponadnarodową. Bez tożsamości narodowej, tzw. tożsamość europejska staje się pustym sloganem – tłumaczył prof. dr hab. Wojciech Roszkowski.

W dalszej części przemówienia historyk przedstawiał europejskość, która jest oderwana od korzeni historycznych, opierając się na dwóch przykładach.

– Jedno Muzeum i jeden podręcznik. Jeden, ale ważny. Muzeum nazywa się Dom Historii Europejskiej w Brukseli. Kto z Państwa tam był i widział, to pewnie zauważył to, o czym będę mówił. Z kolei o podręczniku francusko-niemieckim do szkół średnich powiem dodatkowo. Uzupełniając różne aspekty fałszywego obrazu historii, jaką się tam w centrali lansuje. Jeżeli to ma być narzucane państwom narodowym, to będą w przyszłości ukształtowani Europejczycy, co tylko pogłębi konflikty. Zamiast budowania wspólnoty europejskiej opartej na wartościach narodowych, będziemy zmuszani do przyjęcia różnych abstrakcji – podsumował historyk.

Drugą sesję Kongresu otworzył prof. dr hab. Michał Januszkiewicz z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, z wystąpieniem, w którym poruszył m.in. tytułowe zagadnienie kongresu – problem tożsamości Europy.

– Mówimy o tożsamości z reguły wtedy, gdy jest nieoczywista, zachwiana bądź niepewna. Nieoczywistość, jaka nierozerwalnie wiąże się z pytaniami o tożsamość, nabiera poważniejszego wymiaru, gdy pytamy o europejskość. Gdyby Europa oznaczała po prostu kontynent, sprawy miałyby się prościej – podkreślił profesor.

Próbując odpowiedzieć na pytanie o istotę, przytoczył fundamenty kultury europejskiej, czyli prawo rzymskie, filozofię grecką oraz religię chrześcijańską w wymiarach łacińskim i wschodnim. Następnie poruszył kwestię rozumienia Europy według ‘‘metafor przestrzennych’’ – podziału starszego: na północ i południe oraz późniejszego: na zachód i wschód.

– Skonstruowanie binarnej, wartościującej opozycji przestrzennej posłużyło jako ideologiczne narzędzie do zawłaszczenia pojęcia Europy przez zachód. Utrwalony został pogląd, że oba pojęcia są tożsame – mówiąc o Europie, mówimy o zachodzie. Wschód Europy, utożsamiany często ze Słowiańszczyzną i Kościołem Wschodnim, ale nie tylko, przykładem katolicka Polska, stał się obszarem wyparcia, wykluczenia, obszarem deprecjonowanym i dyskredytowanym – mówił prof. dr hab. Michał Januszkiewicz.

Następnie głos zabrał prof. Zdzisław Krasnodębski, poseł do Parlamentu Europejskiego w latach 2014-2024, wiceprzewodniczący PE w latach 2018-2019, w prelekcji zatytułowanej „Wojna kultur wojną o Europę”. Wymienił rodzące się ustawicznie na zachodzie nowe ruchy ideowe, np. ‘ last generation’, ‘ me too’ czy ‘ cancel culture’ głoszące ‘ apel moralny’ skierowany do młodych ludzi. Wskazał również na opozycyjne względem formacji lewicowych twory prawicowe,np. ‘żółte kamizelki’ we Francji, charakteryzując je jednak jako ruchy defensywne. Określił, w którym momencie historii leży początek wojny kultur na zachodzie.

-To jest jakby druga zaostrzona faza rewolucji z 1968 roku. […] Widziałem końcówkę rewolucji w 1968 roku, gdzie był terroryzm lewicowy. […] Mordowano, zabijano ludzi z powodów ideologicznych – tłumaczył.

– Wkraczamy w nową epokę, w której rozpoczyna się ofensywa lewicy, która przedtem już maszeruje, już po swoich instytucjach, przebija się do sfery politycznej, zaczyna kolonizować chrześcijańskich demokratów – wskazał na moment uruchomienia lewicowej ofensywy po śmierci św. Jana Pawła II.

Ostatnim prelegentem sesji był ks.prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TChr, który nakreślił problem współczesnego kryzysu imigracyjnego, którego początek widzi w 2015 roku w momencie migracji mas ludzi – uciekinierów z ogarniętych wojną krajów, czy tych zmagających się z problemami ekonomicznymi. Wobec kryzysu Europa musiała odpowiedzieć.

-Domagano się w sposób bezwzględny cnoty solidarności porzuconej w tym samym mniej więcej czasie na rzecz koncepcji ‘unii dwóch prędkości’ – dalej ksiądz profesor wyliczył rodzaje grup migrantów, wśród których byli ci ubiegający się o azyl, a także ci przybyli w celach ekonomicznych.

Wymienił towarzyszące wydarzeniom pytania o realną przyczynę napływu ludności, której cele ucieczki zdawały się być naprzód wybrane, co rodziło podejrzenia względem o nagłości napotkanych okoliczności. Poruszył także związaną z tematem kwestię starcia cywilizacji związanego ze zderzeniem kultur.

Po wystąpieniach wszyscy prelegenci zostali zaproszeni do zabrania głosu w dyskusji panelowej, podczas której uczestnicy Kongresu mieli okazję zadać pytanie przybyłym specjalistom.

Drugi dzień Kongresu rozpoczął się o godzinie 7:00 Mszą św. w Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II.

Trzecią sesję wykładów otworzył o. Abbé Guy Pagés, badacz Islamu z Francji. Wyraził obawy o przyszłość Francji związane z imigracją muzułmanów do Europy. Przytoczył statystykę demograficzną dzieci później 20. roku życia.

– Trzydzieści procent dzieci we Francji to muzułmanie. Szacuje się, że do 2027 roku co piąty Francuz będzie tego wyznania – powiedział.

O aktualności adhortacji „Eccelesia in Europa” mówił w czasie Kongresu ks. prof. dr hab. Piotr Mazurkiewicz z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Skupił się na nauce Papieża Polaka i podkreśleniu, że nie jest jeszcze za późno, żeby ocalić Stary Kontynent. Powiedział, jakie zadanie mają katolicy w tej sprawie.

– Naszym zadaniem jest nie tyle osądzenie Europy, co ocalenie – stworzenie kreatywnych mniejszości katolickich, które będą bardziej kreatywne niż neopogańskie – zaznaczył kapłan.

O „Ambicjach niemieckich w stosunku do Europy” wspominał prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk, prorektor Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim. Zanim opowiedział o współczesnych ambicjach, przedstawił historyczny rys Niemiec. Wyraził niezmienność niemieckiej polityki w Europie, czyli pozycji hegemona. Profesor ujawnił źródła ambicji, które wywodzą się z idealistycznej filozofii niemieckiej. Zaakcentował również sposoby wprowadzania tej polityki w życie.

– Niemcy mają brać większą odpowiedzialność za Europę, mają też przekonywać narody niepokorne, które niekiedy trzeba przegłodzić, jak na przykład Polaków i Węgrów >>jak mówiła jedna z eurodeputowanych partii Zielonych<< tak żeby nauczyć ich wartości europejskich >>My już was nauczymy tych wartości tak, że rodzona matka was nie pozna<< – zaznaczył prorektor Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim.

Trzecią sesję zakończył referat prof. dr hab. Anny Łabno z Akademii Tarnowskiej pod tytułem „Tożsamość konstytucyjna a członkostwo w Unii Europejskiej”. Profesor zwróciła uwagę na nadrzędność polskiej konstytucji względem praw UE. Wyraziła obawę o suwerenność Polski wobec niebezpiecznych zjawisk jakie zachodzą w Europie.

– (…) Trzeba mieć obawy, bo praktyka ostatniego roku jest absolutnie jednoznaczna: suwerenność Polski jest zagrożona określonym kierunkiem działania rządu – podkreśliła.

Czwarta sesja wykładów rozpoczęła się od wykładu prof. mec. Polonii Castellanos, przewodniczącej Stowarzyszenia Prawników Chrześcijańskich w Hiszpanii, pod tytułem „Obrona humanizmu chrześcijańskiego wbrew rządowi i prawu”. Przewodnicząca przedstawiła perspektywę Hiszpanów na problem ataków na katolików. Ukazała płaszczyzny, na których dochodzi do ataków ze strony rządu, karanie sprzeciwu wobec niszczących człowieka ideologii, takich jak LGBT, czy wprowadzanie praw umożliwiających aborcję i eutanazję.

– W Hiszpanii żyjemy niestety w reżimie komunistycznym, co oznacza, że tracimy absolutnie wszystkie nasze prawa, a ponieważ jesteśmy katolikami, dlatego nas atakują – profesor określiła trudną sytuację polityczną w kraju.

Ostatnim wystąpieniem był wykład prof. dr. hab. Andrzeja Zybertowicza, doradcy Prezydenta RP, o niebezpieczeństwach związanych z technologią sztucznej inteligencji. Poddał wątpliwości gotowość Europejczyków na korzystanie z zaawansowanej technologii, co podkreśla tytuł wykładu „Sztuczna inteligencja – ostateczny kres Europy? O braku równowagi między możliwościami techniki a siłą moralną”. Dużo uwagi poświęcił kwestii korzystania z tego narzędzia przez młodych ludzi.

– 1,5 miliona ludzi do 20. roku życia we Włoszech nie studiuje ani nie pracuje. W Polsce sytuacja nie jest lepsza. (…) Taki stan rzeczy powoduje, że 99 procent impulsów, jakie dostaje młody człowiek, dotyczy teraźniejszości – powiedział prof. dr hab. Andrzej Zybertowicz, skupiając się również na zagrożeniu, jakie to przyniesie dla dziedzictwa kultury europejskiej.

XVII Międzynarodowy Kongres „Katolicy, a tożsamość Europy” podsumował o. dr Zdzisław Klafka CSsR, rektor i prof. Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu.

– „Katolicy a tożsamość Europy” jest tematem bardzo ważnym. Po dwóch dniach z Torunia ma wybrzmieć profetyczny głos, że może być bardzo źle – mówił o. dr Zdzisław Klafka CSsR.

Organizatorami wydarzenia były Akademia Kultury Społecznej i Medialnej, Katedra Filozofii Kultury i Podstaw Retoryki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz Instytut „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II . Patronat medialny nad Kongresem objęły Telewizja Trwam i Radio Maryja.

Zespół Prasowy AKSiM
Agata Nastula
Szymon Pudełko
ks. Mateusz Pstrągowski