25-27 kwietnia 2025 r.
Forum Polonijne "Koronacja Chrobrego Dumna i Suwerenna Polska"

Relacja
W dniach od 25 do 27 kwietnia 2025 roku w murach Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu odbyło się XXVII Forum Polonijne. Wydarzenie przebiegało w duchu obchodów 1000. rocznicy Królestwa Polskiego.
Program każdego z trzech dni otworzyły Msze Święte w Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji. Wieczorem 25 kwietnia odbyła się prapremiera filmu w reżyserii Piotra Zarębskiego – twórcy m.in. „Sumienia Hioba” (2023). Następnego dnia złożono kwiaty pod pomnikiem św. Jana Pawła II. Uczestnicy zostali zaproszeni do duchowego łączenia się ze wspólnotą Kościoła podczas oglądania transmisji pogrzebu papieża Franciszka. Słowo powitania skierował do obecnych rektor uczelni o. Zdzisław Klafka CSsR:
Aż się prosiło, aby ta rocznica 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego, żeby to było nie tylko motto, ale by to był duch tego naszego spotkania. Żebyśmy wracali w przeszłość, której mamy być kontynuatorami, nie tylko dla wspominania, ale żeby też wyznaczać kierunek przyszłości – w jakim kierunku nam trzeba iść […], chcemy bronić tego, co jest zagrożone.
Ojciec rektor zachęcił do złożenia podpisu pod protestem w obronie Muzeum ‘’Pamięć i Tożsamość’ im. św. Jana Pawła II w Toruniu. Przywołał również postawę Patrona instytucji, który potrafił łączyć radykalną i heroiczną służbę Kościołowi z poczuciem przynależności do ojczyzny, z której Bóg powołał go na następcę św. Piotra.
Ojciec św. Jan Paweł II, kiedy losy ojczyzny były zagrożone, albo kiedy w narodzie polskim byli ludzie dyskryminowani, prześladowani, takim szczególnym momentem był stan wojenny, Jan Paweł II nie milczał. Nie milczał – on się za Polakami wstawiał, pisząc do ówczesnych władz, ale też interweniował u wielkich przedstawicieli mocarstw, jak Stany Zjednoczone i tak samo w Europie, i wiemy, że to zaowocowało, ale wiemy, że nade wszystko Góra zainterweniowała, bo to zło długo się nie szerzyło – ono upadło.
Następnie głos zabrała dziekan Wydziału Nauk Społecznych i Komunikacji Medialnej dr Dorota Żuchowska, przywołując pamięć zmarłego we wrześniu 2024 roku kapitana żeglugi wielkiej, inż. Zbigniewa Sulatyckiego, długoletniego organizatora edycji Forum Polonijnego. Zaprezentowany został zwiastun filmu pt. ‘’Zgubić z oczu brzeg’’ poświęconego jego postaci, którą uczczono również chwilą ciszy.
Pierwszym prelegentem był ks. prof. dr hab Paweł Bortkiewicz TChr:
Co możemy dać Europie? No, po prezentacji tego filmu chciałoby się powiedzieć, że takich ludzi, jak kapitan Sulatycki, taką mądrość, takie wartości. Takich ludzi, jacy też są tutaj na naszej sali, bo jestem głęboko przekonany, że Państwo jesteście takimi ludźmi – zwrócił się do obecnych.
Dalej ksiądz profesor nakreślił rys historyczny drogi tworzenia się królestwa w Polsce, zaczynając od decyzji Mieszka I o przyjęciu chrztu w kręgu Kościoła łacińskiego – przestrzeni fundamentalnej dla ‘’utrzymania modelu dwóch mieczy’’ – autonomii władzy świeckiej i duchownej. Położył także duży nacisk na pojęcie polskiej tożsamości, m.in. przywołując słowa Jana Pawła II wypowiedziane w 1997 r. do młodzieży poznańskiej wybierającej się na ŚDM do Paryża. Papież apelował w nich, by młodzi mówili o niej w Europie. Prelegent zwrócił także uwagę na towarzyszącą temu pojęciu pamięć –
Ten dwumian pamięć i tożsamość, który jest tytułem testamentu Jana Pawła II, testamentem naszego muzeum, o który toczy się walka, jest dwumianem absolutnie genialnym i dwumianem absolutnie podstawowym. Pamięć buduje naszą tożsamość, dlatego mamy prawo a zarazem obowiązek zastanawiać się nad tożsamością narodu polskiego, ale też tożsamością narodu polskiego w Europie.
Przypomniał także jedną z kluczowych metafor, jakimi papież posługiwał się w swoim nauczaniu odnośnie naszego kontynentu – kategorię wspólnego domu.
Ta metafora w odniesieniu do Europy mówi, że mówimy tutaj o przestrzeni życia, która może być wspólnym domem europejskich ojczyzn i narodów.
Podkreślił również rolę kultury w procesie budowania takiego metaforycznego domostwa.
To się dokonuje przede wszystkim za sprawą kultury, nade wszystko duchowej, która decyduje o tożsamości człowieka. Ona decyduje o udomowieniu, czyli o takim wydarzeniu, że człowiek czuje się sobą u siebie, odnajduje własną tożsamość, a to jest też związane z autentyczną wolnością. Metafora Europy jako domu wyraża zatem doniosłą rolę kultury w procesie określania tożsamości i w procesie realizowania wolności na miarę człowieka i ten element kultury w nauczaniu papieża był elementem wiodącym.
Na zakończenie zwrócił również uwagę na rolę Kościoła wynikającą z troski o piękno i sumienie. Tę misję przypisał także narodowi polskiemu, wyrażając nadzieję, że …ocali swój katolicyzm, ocali swoją tożsamość chrześcijańską. Jako właśnie naród chrześcijański będzie mógł promować te wartości autentycznie chrześcijańskie, a zarazem autentycznie humanistyczne, w Europie jutra, która oby zaistniała.
Następnie głos zabrał prof. dr hab. Mieczysław Ryba, podejmując temat Polski niepodległej i katolickiej w świetle rozważań w kontekście 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego.
Słowo do zgromadzonych skierował także założyciel uczelni o. Tadeusz Rydzyk CSsR, życząc obecnym ‘’przylgnięcia jeszcze bardziej do Jezusa i niesienia Go całemu światu’’.
Trzecim prelegentem był poseł Jan Dziedziczak, który przedstawił temat Polonijnego Millenium 1966 – 2025- od Chrztu Polski po Królestwo Polskie, mówiąc m.in. o sporze związanym z obchodami w 1966 roku, przywołując stanowisko Kościoła chcącego upamiętnić rocznicę przyjęcia Chrztu Polski i stającej wobec Niego w opozycji władzy laickiej postulującej uroczystości upamiętnienia 1000 lat państwa polskiego. Położył duży nacisk na troskę i zaangażowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego w to, aby rocznica ta rozbrzmiała głośnym echem, przypominając okres 10 lat rekolekcji przygotowujących do tych obchodów. Wymienił hasła, pod którymi przebiegały poszczególne lata dekady poprzedzającej Millenium Chrztu w 1966 roku.
Prymasowi zależało na tym, żeby ta rocznica Millenium była zmianą człowieka, żeby to była swoista zmiana każdego indywidualnie i wspólnotowo […] i zależało mu bardzo, aby (obchody) miały charakter narodowy, i by były bardzo żywe poza granicami kraju, w dwóch przynajmniej znaczeniach tego słowa. Przede wszystkim to, o czym dziś już mówiliśmy – naród polski to dwie komory serca, czyli Polacy w kraju, w tamtym wypadku jeszcze w PRL-u, z ograniczoną wolnością, suwerennością, najdelikatniej mówiąc i Polacy za granicą, z legalnym rządem w Londynie. Prymasowi bardzo zależało, żeby Polacy poza granicami przeżyli bardzo Tysiąclecie Chrztu Polski.
Zwrócił uwagę na związaną z tym kwestię dążenia do umocnienia polonii, promowania 1000-lecia i sprawy polskiej niepodległości. Podkreślił misję Forum, jaką jest wspólne rozstrzygnięcie przedstawicieli polonijnych środowisk patriotycznych w sprawie celebracji w krajach, w których działają. Przypomniał, że 1000-lecie Chrztu Polski było obchodzone na całym świecie w oparciu o trzy filary – Kościół polski, edukację i szkolnictwo oraz rodziny. Wezwał obecnych liderów polonijnych do zastanowienia, jakie działania podjąć w obliczu bierności instytucji, które powinny promować tę rocznicę.
[…] ale też oczywiście każdy Polak ma za zadanie bycie ambasadorem polskości, promotorem dobrego imienia kraju i chwalmy się, że mamy 1000 lat.
Prelegent przywołał także splendor uroczystości w Rzymie z 13 stycznia 1966 r.
Prymasowi bardzo zależało, żeby w Rzymie, w stolicy naszego Kościoła, w stolicy chrześcijaństwa to 1000-lecie Chrztu Polski bardzo mocno zostało zaakcentowane i to się udało, chociaż były też rysy.
Obchody miały miejsce w audytorium przy głównej drodze prowadzącej na plac św. Piotra. Na uroczystościach był obecny papież św. Paweł VI oraz elita ówczesnej Polonii, a elementem kulminacyjnym był wykład profesora Oskara Haleckiego, który pomimo trudności z językiem włoskim starał się wyłożyć tysiącletnią historię Polski.
To jest właśnie ten przykład skali sukcesu, jaki wtedy odniesiono, mimo że Polski nie było, Polska była pod okupacją i po prostu oddolnie środowiska patriotyczne, niepodległościowe coś takiego zorganizowały.
Dalej o kanałach przekazywania polskości na przykładzie Hiszpanii opowiedzieli Elżbieta Święcka oraz o. prof. Marek Raczkiewicz CSsR. Po wystąpieniach odbył się koncert pamięci Ofiar zbrodni katyńskiej Modlitwa Katyńska – muzyczna opowieść w wykonaniu zespołu ‘’Sonanto’’, a następnie duetu ‘’ Zayazd’’. 27 kwietnia po Mszy Świętej na uczestników czekała wystawa w Muzeum „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II.
Agata Nastula